Obowiązek alimentacyjny istnieje też w czasie trwania małżeństwa, o czym może nie wszyscy wiedzą. W kodeksie rodzinnym i opiekuńczym jest powiedziane, że oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swoich sil i możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli.
Dziś jednak skupmy się na rozwodzie. Jak już zostało wskazane w poprzednim wpisie powstanie obowiązku alimentacyjnego między byłymi małżonkami zależy od tego, kto ponosi winę za rozpad pożycia małżeńskiego.
1. W przypadku, kiedy żaden z małżonków nie został uznany za wyłącznie winnego rozpadu pożycia małżeńskiego, alimentów może żądać:
- małżonek winny od małżonka drugiego również winnego,
- małżonek niewinny od małżonka również niewinnego.
Przesłanką powstania takiego obowiązku są:
- brak wyłącznej winy jednego z małżonków,
- niedostatek małżonka ubiegającego się o alimenty,
- możliwości zarobkowo – finansowe zobowiązanego do płacenia alimentów małżonka.
Małżonek, który został obarczony obowiązkiem alimentacji musi dostarczać środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego do alimentów małżonka. Małżonek zobowiązany ma dostarczać środków na niezbędne potrzeby, nie oznacza to, że małżonkowie mają życ na takiej samej stopie życiowej.
Uprawnionym do wystąpienia z żądaniem alimentów jest małżonek, który znajduje się w niedostatku. Niedostatek, to stan, w którym małżonek nie jest w stanie zaspokoić wszystkich, lub nawet części, swoich usprawiedliwionych potrzeb.
Stan niedostatku może istnieć w chwili wydawania orzeczenia o rozwodzie, a także może powstać po orzeczeniu rozwodu. Z tych względów z pozwem o alimenty od (byłego) małżonka można wystąpić, nie tylko w trakcie trwania sprawy rozwodowej, ale również później !!!
2. W przypadku, kiedy jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozpadu pożycia małżeńskiego, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd może orzec, że małżonek winny ma obowiązek płacić alimenty. Wówczas mówimy o rozszerzonym obowiązku alimentacyjnym.
3. W przypadku tego obowiązku, alimenty mają zaspokoić usprawiedliwione potrzeby małżonka niewinnego. Nie wymaga się, aby małżonek niewinny znajdował się w niedostatku. Wystarczy, aby rozwód pociągnął za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Sąd orzekając o zasądzeniu alimentów porównuje, sytuację materialną małżonka niewinnego, z jego sytuacją, sprzed orzeczenia rozwodu. Czyli przykładowo, jeśli małżonek wyłącznie winny zarabiał ok. 10.000 zł miesięcznie a małżonek niewinny ok. 3000 zł miesięcznie wówczas może domagać się alimentów, bowiem jego stopa życiowa na skutek rozwodu uległa znacznemu pogorszeniu.
Małżonek niewinny rozkładu pożycia nie musi znajdować się w niedostatku, aby móc domagać się świadczenia alimentacyjnego. W tym tkwi główna różnica/ konsekwencja między orzeczeniem rozwodu bez orzekania o winie/ z winy obu stron a orzeczeniem rozwodu z wyłącznej winy jednego małżonka.